Kwas linolowy CLA (conjucted linolic acid) to kwas
tłuszczowy pochodzenia zwierzęcego, który w swoim łańcuchu zawiera 18 atomów
węgla i 2 sprzężone wiązania podwójne. Sprzężenie oznacza, że wiązania podwójne
przy atomach węgla są rozdzielone tylko jednym wiązaniem pojedynczym. Jest to
rzadko spotykana właściwość w naturze i w niej upatruje się wyjątkowości kwasu
CLA, który wykazuje szereg działań prozdrowotnych. Zalicza się on do grupy
tłuszczów typu trans, ale nie należy utożsamiać go z bardzo szkodliwymi dla
zdrowia uwodornionymi tłuszczami roślinnymi. Konfiguracja trans w kwasie CLA
tworzy się naturalnie i nie wykazuje negatywnego działania.
Jego zaletą jest to,
że nie tylko obniża ilość tkanki tłuszczowej, ale też wzmacnia mięśnie . Pomaga
zachować proporcje między masą tłuszczową i mięśniową. Żeby CLA zadziałał, musi
być przyjmowany regularnie. Efekty jego spożycia widać dopiero po pewnym
czasie.
2.CLA wpływa m.in. na:
* Hamowanie rozwoju nowotworów:
Działanie przeciwnowotworowe izomeru cis-9, trans-11 kwasu
CLA potwierdzono na wielu modelach zwierzęcych, a także na ludziach.
Doświadczenia kliniczne prowadzone na ludziach nie zawsze dawały jednoznaczne
rezultaty, co może być związane z dawką przyjmowanego CLA, rodzajem guzów
nowotworowych, wiekiem badanych itp., jednak sugeruje się, że związek ten ma
istotne znaczenie w prewencji i leczeniu niektórych nowotworów oraz
zapobieganiu przerzutom. Badania epidemiologiczne prowadzone w Finlandii
wykazały zależność między spożywaniem mleka (źródła CLA) a obniżoną
zachorowalnością wśród kobiet na raka piersi. Badania in vitro potwierdzają
bardzo wysoką skuteczność przeciwnowotworową dla ludzkich komórek białaczki,
czerniaka, raka piersi, sutka, jelita grubego, prostaty, jajników i jamy
ustnej. Kwas CLA jest zatwierdzony przez National Academy of Sciences of USA
jako jedyny kwas tłuszczowy działający antynowotworowo u zwierząt.
* Przeciwmiażdżycowe działanie CLA
Wyniki wielu badaczy wskazują na działanie
przeciwmiażdżycowe CLA. Kwas ten przyczynia się do wzrostu poziomu „dobrego”
cholesterolu HDL i spadku trójglicerydów. Zmniejsza też utlenianie cholesterolu
i jego stężenie we krwi oraz obniża ciśnienie krwi. Właściwości te wykazuje
jedynie izomer cis-9, trans-11. Izomer trans-10, cis-12 działa negatywnie na
profil lipidowy – pogarsza proporcję HDL do LDL. Badania prowadzone na ludziach
nie są jednoznaczne prawdopodobnie z powodu stosowania różnych izomerów
sprzężonego kwasu linolowego. Jednak na modelach zwierzęcych wykazano
zmniejszenie płytki miażdżycowej w wyniku suplementacji CLA. Ważne jest, że
hipolipidemiczne działanie kwasu żwaczowego ujawnia się już przy niskich
poziomach w diecie (ok. 0,6 g/dzień). Przeciwmiażdżycowe działanie CLA
prawdopodobnie jest szczególnie związane z jego silnym działaniem
antyoksydacyjnym, gdyż sam poziom cholesterolu nie jest jedynym ani głównym
czynnikiem ryzyka miażdżycy.
*Zwiększenie tempa przemiany materii
*Obniżenie masy ciała zachodzi w wyniku kilku mechanizmów:
- redukuje cellulit,
-zwiększenie wydatkowania energii przez organizm nawet w
spoczynku,
-zmniejszenie zdolności odkładania się trójglicerydów w
komórkach tkanki tłuszczowej poprzez hamowanie działania lipazy lipoproteinowej
– enzymu niezbędnego do zmagazynowania trójglicerydów w adipocytach,
-wzrost obumierania komórek tłuszczowych (adipocytów),
-modulowanie hormonów tkanki tłuszczowej i markerów stanu
zapalnego,
-wzrost β-oksydacji (wykorzystania tłuszczu jako źródła
energii) w mięśniach szkieletowych.
* Stymulację przyrostu masy mięśniowej – CLA spala tłuszcz i
przyczynia się do wzmożonego metabolizmu.
*Zmniejszenie oporności na insulinę – insulinooporności. Liczne
badania wskazują, że CLA skutecznie zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę i
redukuje hiperinsulinemię. Jednocześnie z doświadczeń innych autorów wynika, że
stosowanie CLA nie wpływa na metabolizm insuliny i glukozy. Rozbieżne efekty
działania sprzężonego kwasu linolowego mogą być zależne od dawki CLA w diecie,
zastosowanego izomeru, długości kuracji oraz sposobu dostarczenia (z dietą lub
w suplementach).
3. Źródła CLA:
Jeżeli chcemy, aby w naszej diecie pojawił się ten
dobroczynny kwas, a nie mamy ochoty łykać suplementów, zacznijmy spożywać:
*czerwone mięso,
*jagnięcinę,
*produkty mleczne (twaróg, ser mozzarella, masło, mleko i
jogurt). CLA to kwas tłuszczowy naturalnie wytwarzany przez przeżuwaczy, np.
krowy. Ze względu na zmiany w diecie zachodniej średnie spożycie CLA znacznie
się obniżyło. Kwas linolowy jest obecny w tłustym mleku. Moda na odtłuszczony
nabiał sprawiła, że jest go coraz mniej w naszej diecie.
Zawartość kwasu tłuszczowego CLA w mięsie i przetworach
mlecznych jest zależna od wielu czynników. Kluczowe znaczenie ma sposób hodowli
i karmienia bydła, ale także jego rasa. Tłuszcz zwierząt hodowanych
tradycyjnie, czyli wypasanych latem na pastwiskach, a zimą karmionych
mieszankami paszowymi, jest dużo bardziej zasobny w kwas CLA niż w przypadku
zwierząt karmionych paszą cały rok. Zawartość CLA w produktach w dużym stopniu
zależy od pory roku. Latem jest nawet dwukrotnie wyższa niż zimą. W wyniku
analizy próbek pobranych od krów hodowanych tradycyjnie w małych gospodarstwach
w województwie lubelskim oraz krów hodowanych nowocześnie w województwie
wielkopolskim stwierdzono, że w tłuszczu z mleka krów hodowanych tradycyjnie
latem stężenie CLA wynosiło 10 mg/g, a zimą 5,1 mg/g, natomiast u krów
hodowanych nowocześnie: latem 5,3 mg/g, a zimą 4,2 mg/g. Na zawartość CLA w
tłuszczu przeżuwaczy można wpłynąć, modyfikując ich paszę, co skutkuje nawet
3-5-krotnym wzrostem stężenia tego kwasu. W tym celu dodaje się oleje i nasiona
roślin oleistych bogate w kwas linolowy, a także oleje rybne bogate w kwasy
omega-3.
4. SUPLEMENTACJA
Rynek oferuje wiele środków tego typu, dlatego czasami łatwo
się pogubić. Wielu producentów oferuje tanie, ale jednocześnie niskiej jakości
suplementy, które co prawda zawierają olej będący źródłem CLA, ale stopień jego
koncentracji jest bardzo mały. W efekcie dostarczają one kwasu linolowego z
niewielką domieszką aktywnych izomerów. Pamiętajmy, że najlepsze produkty mają
olej CLA zawierający aż 80% sprzężonych izomerów kwasu linolowego. To właśnie
one są składnikiem aktywnym preparatu, i to one wykazują skuteczność w walce z
podskórnym tłuszczem. Badania naukowe jasno wskazują też, że optymalna
skuteczna dawka oscyluje w okolicach 2000 mg dziennie. Dlatego dobrze czytajmy
to, co znajduje się na opakowaniu i omijajmy szerokim łukiem produkty, które
wzbudzają nasze podejrzenia. Jeśli na etykiecie nie ma informacji o stopniu
koncentracji oleju i zawartości czystego CLA, wybierzmy inny środek.
Pamiętajcie,że sama suplementacja CLA przy złych nawykach żywieniowych i braku aktywności nic nam nie da :)
